MARJA's MOESTUIN



woensdag 31 maart 2010

April doet wat hij wil

Morgen is het 1 april. Het lijkt wel 1 oktober buiten. Maar toch staat er een drukke maand voor de deur wat de moestuin betreft. Daarom ook voor april een 'doe-lijstje':

* Onder glas planten/zaaien:
Alle soorten sla

* Rechtstreeks buiten zaaien:
Peultjes
Erwtjes
Knolselderie
Labbonen zaaien
Radijsjes zaaien

*Van binnen naar buiten verplanten:
Bloemkool buiten zetten
Broccolie buiten planten
Sla onder koude kas zetten

* In het kasje voorzaaien:
Komkommers
Late herfstprei zaaien
Meloen zaaien
Schorsenere zaaien
Pastinaak zaaien

*Andere klussen:
Tomaten verspenen en van binnen naar buitenkas verplaatsen
Paprika in potjes zetten
Bonen ondersteunen met rijshout en draad
Preitjes wanneer ze 1 potlood dik zijn verplanten

Oppassen !
Vroege aardappels bij nachtvorst beschermen

En natuurlijk wieden, wieden en nog eens wieden en ongewenste gasten buiten houden !

dinsdag 30 maart 2010

Ook moestuintjes in de sloppenwijken van Kaapstad

Onlangs las ik in de krant dat in de sloppenwijken rond Kaapstad al meer dan tweeduizend biologische moestuinen te vinden zijn. De eigenaars krijgen zo zelf gezonder eten op tafel en profiteren ook van de snel groeiende vraag naar onbespoten groenten in de stad.





Veel van de tuiniers zijn op weg gezet door Abalimi (Xhosa voor "de planters"), een plaatselijke hulporganisatie. Abalimi geeft beginners gratis hun eerste zaden, compost en opleiding. Het stadsbestuur stelt lapjes grond ter beschikking en het ministerie van Landbouw heeft op sommige plaatsen waterputten laten aanleggen.

"Honger is het belangrijkste wat mensen beweegt om onze hulp in te roepen", zegt Rob Small, de stichter van Abalimi. Verse groenten van de markt zijn onbetaalbaar voor de meeste bewoners van de townships. Een eigen tuintje, al is het maar enkele vierkante meter groot, biedt een oplossing.

Nomonde Ndamane, een vrouw van 73, houdt met de bonen, courgettes, tomaten en basilicum die ze oogst acht familieleden gezond en helpt ook vijf buren die aan aids lijden. "Het is belangrijks dat aidslijders elke dag verse groenten binnenkrijgen", weet Nomonde. "Maar een kool kost 14 rand (één euro) en een kilo citroenen 10 rand (70 eurocent)."

Abalimi heeft de voorbije 25 jaar al honderd gemeenschapstuinen en meer dan tweeduizend private moestuintjes helpen opstarten. De keuze voor biologische productie is niet alleen door ethische overwegingen ingegeven, geeft Small toe. "Het is ook eenvoudiger en minder duur. Veel mensen hier kunnen niet lezen. Dan is werken met pesticiden en kunstmest moeilijk. Met compost kan iedereen overweg."

Wat de producenten zelf niet verbruiken, gaat sinds vorig jaar via Abalimi naar biowinkels in de stad. Sinds eind 2008 heeft de organisatie ook individuele klanten in Kaapstad. Er hebben nu al 120 stedelingen ingetekend op een groenteabonnement met wekelijkse leveringen. De winst vloeit terug naar de producenten.

In een depressie ? ga in de moestuin werken

http://property.timesonline.co.uk/tol/life_and_style/property/gardens/article7076420.ece

Mijn vriend Marc bracht bovenstaand artikel onder de aandacht uit ´The Times´

maandag 29 maart 2010

Biodiesel bij River Cottage

Gisteravond was het weer een klein feestje om naar een aflevering van River Cottage te kijken op Channel 4 (dankzij speciaal schoteltje nu te ontvangen!) Naast een compleet feest maal van louter 'left overs' ging Hugh Fearnley-Whittingstall dit keer met zijn oude (frituur)vet uit de keuken naar een groep studenten in Devon die in een container op een zo te zien eenvoudge wijze in 6 uur tijd van afgedankt frituur vet biodiesel maakten.
Hugh tankte zijn Landrover Defender vol biodiesel voor een prikkie en de Defender startte zonder problemen.

Dit was weer een onderwerp van River Cottage wat mij enorm aanspreekt. Ik denk dat er heel wat oud frituur vet bestaat. En het lijkt mij als leek heel vanzelfsprekend om dit te hergebruiken als biodiesel. Waarom horen we of zien we hier zo weinig van. Of vergis ik me? en wordt er hier achter de schermen wel aangewerkt? Ik ben een groot voorstander!

vrijdag 26 maart 2010

Nachtschade


Wie denkt dat nachtschade iets met nachtelijke inbraken te maken heeft of vorstschade, is mis. Nachtschade is een plantenfamilie die waarschijnlijk in iedere moestuin zijn intrek heeft genomen. En niet zomaar een familie, een giftige familie.
En dat klinkt niet erg vriendelijk. Terwijl toch tomaten, aubergines, paprika, pepers en aardappels ook tot deze familie behoren. En die staan juist in mijn tuin, omdat ik ze lekker vind.

De zwarte nachtschade (Solanum nigrum) is de plant waaraan het geslacht Solanum (nachtschade) zijn naam dankt. Deze naam is waarschijnlijk afkomstig van het Latijnse Solari, wat verzachtend of verdovend betekent. De naam schade (Engels: shade) verwijst mogelijk naar de vergiftige eigenschappen van een aantal Solanum-soorten, die schade kunnen toebrengen. Het woord nacht kan op de avond wijzen, verschillende bloemen uit deze familie geven pas tegen de nacht een sterke geur af.
De bladeren groeien om en om tegenoverstaand en de bloemen zijn punt-symmetrisch en hebben een karakteristiek vruchtbeginsel bestaande uit twee hokjes. De vrucht zijn bessen of doosvruchten (= een droge openspringende vrucht met meer dan één zaad per vrucht).
De werkzame stoffen zijn vaak alkaloïden, waaronder vaak tropanalkaloïde, die het zenuwstelsel van mensen en veel dieren kan beïnvloeden.
Een heftige plantenfamilie dus. De bladeren en stengels en onrijpe vruchten bevatten solanine. De aardappel wordt beschouwd als giftig en alleen de gekookte knollen zijn eetbaar. De aardappelplant is niet eetbaar, met uitzondering van de knol, mits in de grond gegroeid. Groeit de knol voor een deel boven de grond, dan wordt de knol groen en is hij niet eetbaar. Daarom is het beter de aardappel te schillen en te pitten.

Toch moedig dat er eeuwen geleden mensen geweest zijn die hun leven gewaagd hebben om de eerste knolletjes van deze planten op te eten! Wij hebben hier nog steeds plezier van.

De bloemen van deze planten lijken op elkaar. Na de bloei krijgen ze opvallende donkerpaarse of rode bessen die net als de bloemen erg giftig zijn.

Nu hebben wij pony's en nu lees ik dat je paarden absoluut geen aardappels of het groen en bloemen van aardappels mag geven. Toch goed om te weten, want vaak kiep ik het loof van planten over het gaas voor de schapen en geiten. Niet meer doen dus.
Vanaf nu weet ik iets meer van de nachtschade familie en kiep ik het groen gewoon in de kliko!
Maar voorlopig is het nog niet zo ver. De eerste aardappeltjes zitten net een week in de grond en de zaadjes van de tomaten, paprika etc. zijn heel voorzichtig aan het kiemen.

donderdag 25 maart 2010

Combinatieteelt


Het is niet altijd nodig om direct naar de gifspuit te grijpen. Er bestaat ook zoiets als 'combinatieteelt'. Hierbij maken combinaties van gewassen dankbaar gebruik van elkaars eigenschappen.
Grotere groepen van verschillende planten trekken veel insecten aan, ook insecten die een natuurlijke vijand vormen voor andere beestjes en daardoor zorgen voor het in de hand houden van plagen. En zo zijn er nog een paar biologische hoogstandjes te noemen.

Ik heb voor mijn eigen 'zaaiprogramma' een aantal goede combinaties op een rijtje gezet:
* Aardappel goed met bonen, spruitjes en kool, slecht met tomaat en pompoen
* Andijvie goed met prei en tomaat
* Artisjok goed met bonen
* Aubergines goed met bonen en marjolein
* Bonen goed met aubergine, sluitkool, selderij, komkommer, aardappel, pompoen en slecht metbieslook, knoflook, venkel, prei, sjalot, ajuin
* Bloemkool goed met bonen en selderij, slecht met erwt, aardappel en tomaat
* Broccoli goed met selderij en dille en slecht met tomaat
* Erwten met komkommer, radijs en sla
* Knoflook goed met komkommer en sla en slecht met bieslook, prei, erwten en spinazie
* Komkommerfamilie met bonen en erwten
* Kool met aardappel, bonen, dille, knoflook, munt, selder, tijm, tomaat en venkel
* Munt met kolen en tomaat
* Pepers goed met basilicum, bieslook, knoflook, prei, ajuin en tomaat
* Pompoen goed met bonen en erwten
* Prei goed met kool, selderij, veldsla, andijvie, koolrabi, sla, peper, tomaat en slecht met bonen, erwt en radijs
* Radijs met erwten, kervel en sla
* Selder met kool, prei en tomaat
* Sla met erwten, prei, radijs en ui
* Tomaat goed met basilicum, selderij, andijvie, knoflook, prei, sla, munt, peterselie, radijs, peper, spinazie en bieslook en slecht met rozemarijn, aardappel, erwt, ajuin, komkommer, venkel, dille, bloemkool, spruitkool en broccoli
* Ui goed met sla, knoflook en spinasie, slecht met prei en aardappels
* Witlof is goed met venkel, sla en tomaat

Alles bij elkaar een heel verlanglijstje om rekening mee te houden. Ik ben ook al de fout in gegaan door mijn aardappeltjes naast de uitjes te zetten. (In de keuken vind ik het wel lekker gebakken uitjes bij gebakken aardappels, maar bij de oorsprong schijnt het niet zo goed te werken!)

woensdag 24 maart 2010

Helaas geen groene asperges uit eigen tuin dit jaar


Een paar dagen terug schreef ik een bericht over mijn twijfels rond het planten van de groene asperges van de Hema.
Ik kreeg meteen een reactie van Marcel waaruit bleek, dat ik dit jaar echt naar de winkel moet voor mijn groene asperges:

--------------------

Beste Marja,

Ik moet je helaas vertellen dat je asperges waarschijnlijk niet op zullen komen. Misschien heb je geluk maar ik denk het niet. Groene asperges kunnen op elke grond gekweekt worden overigens. Ik zit op klei en bij mij doen ze het goed.
Wat je met de klauwtjes moet doen is het volgende: Laat ze heel! Je mag hooguit een klein stukje van het uiteinde afsnijden maar dat heb ik niet gedaan. Graaf een geul van zo'n 20 cm diep en maak daarin op 50 cm afstand van elkaar kleine bergjes waarop je de wortels van elk klauwtje rondom uitspreidt. Bedek de klauwtjes weer en geef water om de grond goed in contact te laten komen met de wortels. Het eerste jaar komen er dan waarschijnlijk alleen een paar dunne sprieten uit. Blijf ook daar vanaf. Het volgende jaar kun je van elke plant waarschijnlijk al een portie asperges snijden (laat ze niet te groot worden anders worden ze alsnog stokkig). Pas het derde jaar gaan ze volop opleveren. Ze zullen het dan nog zo'n 10 jaar blijven doen.

Ik heb overigens zelf klauwtjes van de Aldi voor € 0,99 en die doen het al een paar jaar goed.

Succes,Marcel

zaterdag 20 maart 2010

Capucijnerdag in de tuin





Vandaag was het capucijnerdag in de moestuin. Gelukkig liet de zon zich vanmiddag even zien en heb ik de rekjes van Van Cranenbroek in de tuin gezet om daar de mini mini capucijner plantjes voor te zetten. Die volgens het zakje wel 2 m hoog kunnen worden. De hekjes zijn 1.50 m dus ik kom straks een halve meter hekje tekort. Maar dat zien we dan wel weer. Voorlopig staat het er goed bij.
Onder het goedkeurend oog van onze vrienden Theo en Wimpy heb ik ook maar meteen een rijtje tuinboontjes uitgeplant. In dit geval gaat het zelfs om 'broad beans' want het zijn Engelse tuinbonen die mijn vriendin Carla uit Engeland heeft meegenomen.
Gisteren heb ik zeer enthousiast groene asperges gezet, maar waarschijnlijk helemaal verkeerd. De tijd zal het leren.
Op aanraden van buurvrouw Ria, heb ik deze week ook buiten bladmoes en spinazie gezaaid. Omdat de duiven dit ook al snel in de gaten hadden, heb ik de zelfgemaakte vogelverschrikker van stal gehad om de pasgezaaide zaadjes te bewaken.
En ik heb van de buurvrouw nog wat poot-aardappeltjes gekregen zodat er ook nog 2 rijtjes aardappels de grond in zijn gegaan.

Groene asperges van de Hema



Gisteren liep ik in mijn favoriete winkel: de Hema een zakje zelf te kweken groene asperges tegen het lijf tussen de Jip en Janneke tuinspulletjes.
Zelf bij Vreeken had ik die niet gezien. Dus vol goede moed heb ik twee zakjes gekocht. En thuis moesten die dingen natuurlijk meteen in de grond. Wat direct een probleem opleverde, want ik kon uit uitleg op de verpakking niet goed opmaken hoe dat nu moest; welke kant moet er nu boven van dat klauwtje met kleine worteltjes. En moet je ze van elkaar halen of aan elkaar laten zitten. Op goed geluk heb ik de worteltjes maar van het klauwtje getrokken en een voor een in de grond gezet en toen ben ik pas gaan googleen hoe het moet. Absoluut de verkeerde volgorde van handelen, ben ik bang.
Ik las al snel dat het telen van asperges niet makkelijk is en beslist op zandgrond moet gebeuren. Nu hebben we hier in Brabant gelukkig zandgrond. Dus dat is geregeld.
En groene asperges hoeven ook niet op een ruggetje gekweekt te worden. Twee dingen die ik goed heb gedaan.
Maar ik ben bang dat het helemaal niets gaat worden met mijn asperges, want ik heb de klauwen uit elkaar getrokken en elke worteltje apart geplant. Leuk experiment maar ik ben bang dat ik gewoon naar de AH moet voor mijn groene asperges dit jaar!
Misschien is er een lezer die me wel kan vertellen hoe het nu precies moet met die zakjes asperges van de Hema. Ik hoor het graag!

vrijdag 12 maart 2010

We halen het voorjaar in huis


Omdat het toch maar geen lekker voorjaarsweertje wil worden en het er buiten nog steeds kaal en somber uitziet, halen we het voorjaar maar in huis.
Lisette Wick gaat leuke workshops in de schuur geven met als thema voorjaar en Pasen. Ik zorg weer voor de inwendige mens.
En zelf ben ik ook van plan om leuke dingen te gaan maken.

Zie ook op haar blog wickenenweeghen.blogspot.com

woensdag 10 maart 2010

Stormschade


Het koude jasje van Van Cranebroek staat amper 24 uur aan de grond genageld of we hebben al stormschade.
Gelukkig heeft de buurvrouw erger kunnen voorkomen en heeft ze stenen op de kleppen gelegd. Ik was niet thuis en toen hoorde de buurvrouw nogal veel klepperen en heeft ze actie ondernomen. Gelukkig is de schade beperkt en heb ik vanmiddag veldsla kunnen zaaien.

zondag 7 maart 2010

We zijn er helemaal klaar voor !


Het is nog wel vreselijk koud buiten, mede dankzij de gemene Noord-Oosten wind, maar we zijn er helemaal klaar voor. Dit weekend is de grond van ons moestuintje gefreesd. Vorige weekend heb ik er de laatste stalmest in gereden en dit weekend heeft manlief met een antieke frees - die nog van zijn vader is geweest - de grond omgefreesd. Er vloog nog wel een bout af en er moest onderweg nog even een lasapparaat aan te pas komen. Maar nu ligt het veldje er helemaal klaar bij. Inmiddels heeft het Van Cranebroek kasje ook een plekje gekregen. En zodra het minder koud is, gaan de plantuitjes in de grond en in het koude kasje zaai ik nog wat veldsla. Want ik wil ondertussen wel weer eens iets eten uit eigen tuin!

zaterdag 6 maart 2010

Lang leve Van Cranebroek


Het is absoluut niet mijn favoriete winkel. Maar mijn man vind het een feestje om er naar toe te gaan. Elke gelegenheid grijpt hij aan om naar Van Cranebroek te gaan. Met het grote gevaar dat hij met foute spijkerbroeken thuiskomt. Goddank wou ik graag een koud kasje en die waren bij Van Cranenbroek in de aanbieding voor 35,-. Ik had de folder nog niet laten zien, of hij zat al in de auto richting Dongen en even later kwam hij met een Ikea-achtig bouwpakket terug. Na een uur puzzelen stond het koude kasje in elkaar. Nu staat het in de schuur te wachten totdat zijn plekje in de tuin klaar is en de veldsla erin kan .....

vrijdag 5 maart 2010

Vreeken


Mijn vriendin Carla en ik konden wel een opkikkertje gebruiken, dus reisden we maar eens een keer af naar Dordrecht naar de firma Vreeken.
Ik kwam er voor het eerst en vond het geweldig. Wat een hoeveelheid zaad!
We hebben vreselijk onze slag geslagen. We hebben zoveel zaad ingeslagen dat als alles straks opkomt we wel een veilingnummer moeten aanvragen.
Ook kwamen we met aparte dingen thuis zoals aardpeer, kousenband en pimento de padron.
Nu maar hopen dat het weer een beetje mee wil werken en we snel aan de slag kunnen.

Brandnetelsoep


Wie dacht dat brandnetels alleen maar akelig zijn, heeft het mis. Via de website van River Cottage vond ik een lekker recept voor brandnetelsoep.

De soep is niet alleen lekker maar ook vol vitaminen en mineralen,

Voorbereiding ca. 20 minuten, t.b.v 4 tot 6 personen

Ingredienten:
1 halve emmer vol met goed gewassen brandnetels. Voorzichtig bij het plukken, en pluk alleen jonge planten of alleen de toppen van de grotere planten.
1 grote ui
3 grote aardappels
3 teentjes knoflook
1 groen pepertje
1 citroen
snufje cayenne peper
groentenbouillon
Zout en zwarte peper
paar takjes basilicum
boter
olijfolie

1. snipper de uien en de knoflook en de brandnetelblaadjes
2. Schil de aardappel en snij in kleine blokjes
3. Zet een soeppan op het fornuis met een flinke scheut olijfolie. Wannneer de olie goed heet is, voeg een lepel boter toe en laat dit in de olie smelten.
4. Voeg de aardappels en de uien toe en bak ca. 5 minuten.
5. Voeg de knoflook toe en bak nog een paar minuutjes
6. Voeg de fijngesneden chili en een kwart theelepeltje cayenne peper toe en roer.
7. Voeg de brandnetelstoe en bedek deze met bouillon
8. Voeg een flinke kneep verse citroen toe en de verse basilicum
9. Doe deksel op de pan en laat 15 min. zacht koken
10. Maak met de staafmixer een mooie mix en voeg peper en zout naar smaam toe.

dinsdag 2 maart 2010

Colatje in de moestuin



Bladluizen bestrijden is voor vele moestuiners een probleem.
Ook in India. Maar daar hebben ze nu iets op gevonden: cola. Reeds honderden boeren gebruiken dit goedkoop alternatief voor dure pesticiden.
En met succes: na één sproeibeurt op hun katoenvelden is het resultaat merkbaar.
Gotu Laxmaiah, een boer in Andra Pradesh, is alvast opgetogen over het nieuwe bestrijdingsmiddel: “Het is veilig in gebruik, het hoeft niet verdund en het is heel goedkoop.
Een liter pesticide kost gemakkelijk 180 euro. Eenzelfde hoeveelheid cola kost 40 eurocent.”
De boeren maken geen onderscheid tussen Coca Cola, Pepsie en de plaatselijke coladrankjes. “

maandag 1 maart 2010

Te doen lijstje voor maart


Begin maart:
- ijsbergsla 1e zaai in potjes koud glas
- spinazie 1e zaai in volleg grond
- radijsjes 1e zaai in volle grond
- peterselie 1e zaaik in volle grond (eerst voorkiemen)
- paprika's zaaien (achter warm glas)
- erwtjes zaaien ter plaatse in de volle grond
- witte kool zaaien op zaaibed in koude kas
- vroege bleekselderij zaaien onder warm glas
- kervel zaaien ter plaatse in de volle grond
- tomaten zaaien onder warm glas
Vanaf half maart:
- kropsla zaaien in de koude kas
- ui zaaien in de volle grond
- labboon zaaien ter plaatse in de volle grond
- vroege herfstprei zaaien in de koude kas
- spruitjes zaaien in zaaibed in volle grond
- basilicum en koriander zaaien ter plaatse in volle grond

River Cottage op Channel 4


http://www.channel4.com/food/on-tv/river-cottage/

Ik weet wel dat er maar weinig mensen in Nederland het Engelse Channel 4 kunnen ontvangen. Sinds wij vorig jaar een aparte schotel hebben geplaatst voor de Engelse tv-zenders, kan ik weer op zondagavond naar River Cottage kijken op Channel 4. En dat is ronduit geweldig !!!
Kok Hugh Fearnley-Whittingstall is jaren terug vanuit Londen naar het platteland van Dorset verhuisd om daar 'van het land te gaan leven'. Hij begon met een kleine groentetuin en wat klein vee. Iedere aflevering zette hij met hulp van experts een stapje verder in de wereld van het buitenleven. Een aantal jaar geleden konden wij in Nederland afleveringen van River Cottage zien op Discovery Channel.
Inmiddels is River Cottage een begrip geworden in Engeland. De tuin is uitgebreid tot een park. Er is een restaurant en het programma duurt 1 uur. Voor buitenmensen en liefhebbers van een groentetuin is dit het leukste programma denkbaar. Jammer dat het in Nederland niet te zien is of wat nog leuker zou zijn, wanneer er in Nederland een vergelijkbaar programma gemaakt zou worden. Maar lang leven het internet. Je kunt via de websites van Channel4 en de website van River Cottage zelf (www.rivercottage.net) ook genieten van de geweldige recepten en verhalen van River Cottage. Meer dan een bezoek waard, zou ik zeggen !

Ik heb nu alles op een rijtje



Tot dit weekend had ik alle zakjes zaad die ik de afgelopen periode verzameld heb, los in een doosje liggen. Ik had ze op een koude winterdag wel allemaal in mijn handen gehad om een mooi zaaischema in excel te maken. Maar toch stond ik nog steeds te rommelen met al mijn zakjes in mijn kasje. De oplossing kwam met een leeg wijnkistje en een paar op maat gezaagde plankjes. Et voila: een prachtig systeem. Alles staat op volgorde en kan netjes worden weggezet. Simpel en doeltreffend!